Beschrijving
Gezondheidseffecten
Gezondheidseffecten Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat CBD vele eigenschappen heeft die de gezondheid kunnen bevorderen. Zo heeft CBD onder andere pijnstillende, ontstekingsremmende, immunomodulerende, antioxidatieve, angstremmende, antidepressieve, neuroprotectieve, antipsychotische en anti-epileptische effecten.(1,2) Bovendien remt CBD het enzym aldosereductase dat verantwoordelijk is voor de eerste stap in het glucosemetabolisme, namelijk de omzetting van glucose in sorbitol, en een belangrijke rol speelt bij diabetescomplicaties. Er zijn ook aanwijzingen dat CBD auto-immuniteit tegengaat.(2) Ook gaat CBD bij gelijktijdig gebruik acute effecten van THC, bijvoorbeeld het opwekken van angstgevoelens, tegen.(4)
De exacte mechanismen waarmee CBD zijn werking uitoefent, zijn nog niet geheel opgehelderd. Aangenomen wordt dat CBD de communicatie tussen neuronen beïnvloedt en op deze manier therapeutisch effectief is bij aandoeningen van het zenuwstelsel. Tot op heden zijn er al 76 moleculen in het lichaam (‘targets’ van CBD) geïdentificeerd, voornamelijk receptoren en enzymen, waar CBD een interactie mee kan aangaan.(5)
CBD is in staat te binden aan receptoren die deel uitmaken van het lichaamseigen (endogene) cannabinoïdsysteem. Het lichaam maakt namelijk zelf stoffen aan die erg lijken op cannabinoïden, endocannabinoïden genaamd. Deze stoffen en de receptoren waar ze aan binden, zijn betrokken bij de regulatie van vele processen, waaronder pijnbeleving en eetlust.(6) CB1 en CB2 (cannabinoïdreceptor type 1 en 2) zijn tot op heden de meest onderzochte cannabinoïdreceptoren. CBD heeft voor deze receptoren echter een zeer lage affiniteit in vergelijking met THC. Wel beïnvloedt CBD op indirecte wijze het endocannabinoïdsysteem via remming van het enzym FAAH (fatty acid amide hydrolase) dat verantwoordelijk is voor de afbraak van anandamide, een belangrijke endocannabinoïd.(7) Van een aantal andere receptoren, waaronder de receptoren GRP18 en GRP55, wordt inmiddels voorzichtig aangenomen dat ze ook onderdeel zijn van het endocannabinoïdsysteem.(8,9) Deze receptoren bevinden zich voornamelijk in het centrale zenuwstelsel, maar worden ook in andere organen en weefsels teruggevonden. Via deze en andere receptoren initieert CBD moleculaire veranderingen in de cel.
Toepassingen van CBD
Angststoornissen en PTSS
Onderzoek toont aan dat CBD een anxiolytische werking heeft: het vermindert angst, onrust en nervositeit bij mensen met een angststoornis of posttraumatische stressstoornis (PTSS).(10,28,29) Ook bij acute angst, bijvoorbeeld voor spreken in het openbaar, verlaagt CBD stress, angst en onrust.(30) Stressvolle situaties gaan vaak gepaard met een verhoging van de bloeddruk. Op deze door stress geïnduceerde bloeddrukverhoging heeft een eenmalige dosis CBD een gunstig effect.(31,32) CBD grijpt aan op een aantal receptoren die ook ‘target’ zijn van farmacologische anxiolytica (angstdempende middelen), maar leidt in tegenstelling tot deze medicijnen niet tot sufheid en, bij langdurig gebruik, afhankelijkheid. Beeldvormende technieken hebben laten zien dat de activiteit in de amygdala afneemt na inname van CBD.(33) De amygdala is een amandelvormige kern in de hersenen die betrokken is bij het ervaren, verwerken en aansturen van verschillende emoties, waaronder angst. Ook in andere hersengebieden neemt de activiteit af na inname van CBD, waaronder de hippocampus die essentieel is voor processen als leren en geheugen.(34) Zo speelt de hippocampus een rol bij de koppeling van angstige herinneringen aan de plaats waar ze gebeurden en kan de hippocampus de amygdala activeren op basis van een herinnering. CBD kan ook interacties aangaan met de 5HT1A-receptor, een subtype serotoninereceptor in de hersenen.(35) Het is aangetoond dat er een verband bestaat tussen serotonineoverdracht tussen zenuwcellen en angst en depressie, en dat de 5HT1A-receptor hierbij betrokken is. Bij depressie zijn er echter nog geen positieve resultaten van CBD in de wetenschappelijke literatuur gerapporteerd.
Epilepsie
Epilepsie is een verzameling van aandoeningen waarbij aanvallen optreden door abnormale elektrische activiteit in de hersenen. Ondanks dat er meer dan 20 verschillende anti-epileptica op de markt zijn, blijkt meer dan 30% van de mensen met epilepsie niet goed te reageren op de medicatie. Toepassing van CBD laat goede resultaten zien bij deze moeilijk te behandelen groep patiënten: de aanvalsfrequentie neemt af en de kwaliteit van leven neemt toe.(24,25) Voor twee vormen van ernstige epilepsie op de kinderleeftijd, het syndroom van Lennox-Gastaut en het syndroom van Dravet, is CBD als geneesmiddel geregistreerd. Het exacte werkingsmechanisme van CBD dat ten grondslag ligt aan de afname van epileptische aanvallen is nog onduidelijk, maar een multimodale werking wordt verondersteld. Bekend is bijvoorbeeld dat CBD invloed heeft op de mate waarin neuronen worden gestimuleerd, doordat het via binding aan bepaalde cannabinoïdreceptoren de intracellulaire calciumconcentratie kan moduleren.(26) Calcium is betrokken bij het doorgeven van signalen in de hersenen en speelt een rol bij het ontstaan van epileptische aanvallen.(27) Binding van CBD aan de GPR55- en TRPV1-receptor maakt neuronen minder gevoelig voor prikkels waardoor de kans op abnormale of gesynchroniseerde activiteit van neuronen, wat tot een epileptische aanval kan leiden, afneemt.(26,27)
Ontsteking
CBD beïnvloedt ontstekingsprocessen doordat het de productie van ontstekingsremmende cytokines stimuleert en de productie van ontstekingsbevorderende cytokines en zuurstofradicalen remt. Bovendien vermindert CBD de rekrutering van ontstekingscellen naar de plaats van ontsteking.(1,19) Hoewel er overvloedig bewijs is voor de ontstekingsremmende werking van CBD, is het therapeutische effect van CBD bij chronische ontsteking nog niet voldoende uitgezocht. Er zijn aanwijzingen dat CBD symptomen van de chronische darmontstekingsziekte colitis ulcerosa kan verlichten en de kwaliteit van leven van mensen met deze aandoening kan verbeteren.(20) Voor andere chronische ontstekingsziekten, waaronder de ziekte van Crohn of multiple sclerose zijn er nog geen positieve resultaten uit klinisch onderzoek gemeld. Bij mensen die een allogene stamceltransplantatie* ondergaan, verkleint toevoeging van CBD aan de standaard medicatie om afstotingsverschijnselen te onderdrukken de kans op een omgekeerde afstotingsreactie (graft-versus- host-ziekte).(21) Momenteel wordt het effect van CBD als vervanging van corticosteroïden onderzocht bij de ziekte van Crohn en chronische ontsteking van de lever (auto-immuunhepatitis).(22,23)
Chronische pijn
Chronische pijn CBD heeft pijnstillende effecten, met name bij chronische pijn.(13) Een CBD-preparaat kan worden gebruikt bij fibromyalgie, zenuwpijn, lagerugpijn en migraine. Bij acute pijn, bijvoorbeeld na een operatie, is CBD niet erg effectief.(13) Het gebruik van reguliere pijnmedicatie, waaronder de zeer sterke opioïden, kan mogelijk worden gereduceerd door inname van CBD.(14) CBD/CBDa remt de activiteit van het enzym COX (cyclo-oxygenase) dat betrokken is bij de synthese van prostaglandinen, hormoonachtige stoffen die een rol spelen bij pijn en ontsteking.(15,16) CBD kan ook een interactie aangaan met de eerdergenoemde GPR18-, GPR55- en TRPV1-receptor. GRP18 en GRP55 worden geblokkeerd door binding van CBD, terwijl TRPV1 juist wordt gestimuleerd.(2) Al deze receptoren spelen een rol bij de perceptie van pijn.(17,18) GRP55 komt veelvuldig voor in de hersenen, TRPV1 wordt zowel in de hersenen als op zenuwen aangetroffen.( 9,18) GPR18 daarentegen komt in grote mate voor op cellen van het immuunsysteem, wat suggereert dat deze receptor ook van belang is voor activatie van het immuunsysteem en ontstekingsreacties.(8)
